روانشناسی آسیبهای ورزشی

روانشناسی آسیبهای ورزشی:

بعضی از ورزشکاران نسبت به دیگر ورزشکاران استعداد بیشتری برای آسیب دارند. دلایل زیادی در این مورد ارائه شده است.

اینگونه ورزشکاران عموما دلهره وپریشانی بیشتری در روز مسابقات در خود احساس می کنند ودر این یک حالت اضطراب می باشد.ورزشکارانی که آرامش خود را حفظ می کنند،بی جهت خود را نگران نمی کنند،به روش منطقی روی می آورند ودر چنین آسیبهای مصون می مانند.

زنان بدن ضعیف تری نسبت به مردان دارند،بهمین دلیل آنان مشکلات روانی بیشتری در ورزش تجربه می کنند.

درد

درد ممکن است در دو فرد یکسان بوده ، اما دلیل آن متفاوت باشد.شخص ممکن است با درد به راحتی کنار بیایید،ولی برای شخص دیگر بسیار مشکل ساز شودوهمراه با دردوفریاد باشد.این اختلاف در تحمل درد همه به مسایل روانشناسی بر می گردد. این اثرات به روش زندگی ، اثرات فرهنگی، اجتماعی، عادات، نوع تربیت وحتی مذهب فرد مربوط می باشد.

برون گرایان افرادی اجتماعی، حادثه جو می باشند، در حالیکه درون گرایان افرادی منزوی هستند. درون گرایان بر خلاف برون گرایان تحمل کمتری در مقابل درد وضربات شدید دارند، آنان دلهره وپریشانی بیشتری را در خود احساس می کند.

همه فاکتورهای بالا در افراد درون گرا بایستی کنترل شود،تا آسیب ورزشی کاهش پیدا کند.یک ورزشکار با تجربه ای که در ورزشهای پرحادثه شرکت می کند، نسبت به ورزشکاری که در ورزشهای سبک حضور دارد،دردها را بهتر تحمل می کند ونمونه بارز آن بوکسورها هستند که با وجود ضربات شدیدی که به بدنشان اصابت می کند باز به مسابقه ادامه می دهد.

مقدار درد ممکن است در دو ورزشکار یکسان باشد،اما یک ورزشکار با تجربه با آمادگی روانی بالا نسبت به یک ورزشکاری که آمادگ روانی بالایی ندارد ،درد رابهتر تحمل می کند. ورزشکاری که آسیب می بیند بایستی از نظر روانی به وی کمک نمود واگر قادر به ادامه مسابقه نبود اوراتعویض کرد وبرای مسابقه بعدی آماده کرد.

ورزشکاران مستعد آسیب 

روح وبدن ارتباط بسیار نزدیکی نسبت به هم دارند وبر یکدیگر تاثیرگذار می باشد.اگر روح ضعیف باشد، بدن نیز ضعیف می شود، که عکس این نیز صادق می باشد.

یک آسیب بدنی می تواند با واکنش منفی روحی وخیم تر شود ویا یک واکنش روحی مثبت در تحمل ودرمان آن بسیار تاثیر گذار باشد.

در بعضی مواقع ورزشکاران برای فرار از فشاری که در حین مسابقه بر آنها وارد شده است آسیب را بهانه کرده واز زیر بار مسئولیت می گریزند.که همه این مسائل را می توان در روانشناسی ورزشکاران جستجوکرد.

یک ورزشکار ممکن است که آرزوهایی داشته باشد که قابل دسترسی نباشد وبا نرسیدن به این آرزوها احساس گناه کند ودر نتیجه یک نوع فشار شدید در خود بوجود می آورد وهمین فردرا برای آسیب مستعد کرده ونقص روانی در فرد ایجاد می کند.

هرفرد ورزشکار که در خود احساس دلهره وفشار دارد،دوست داردکه این فشار از خوددور کند وبرای اینکار مربیان وورزشکاران بایستی با مسایل روانشناسی ورزش بطور کامل آشنا شوند وبابه خدمت گرفتن روانشناسان ورزشی در اجرای هر چه بهتر عملکرد خود اهتمام ورزند.

آسیب بطور طبیعی زمانی در فعالیتهای ورزشی رخ می دهد که ورزشکار تمرکز کافی برای اجرای خود نداشته باشد.اعمال بر دو نوع می باشد. نوع اول اینکه حرکات بصورت خودکار انجام شود،که این قسمتی از عادات ما می باشد وفکر در آن دخالت ندارد.نوع دیگر نیاز به فکر یا تمرکز دارد واجرار این حرکات کندتر صورت می گیرد.در حرکات خودکار،یک ورزشکار نیاز به تغییر حرکات ایجاد شود،کارائی را کاهش داده ومی تواند همراه با آسیب باشد.

در نوع دوم حرکات، عدم تمرکز ممکن است تیجه فعالیت را به آسیب دیدگی ورزشکارخاتمه دهد.فکر زیاد موجب خستگی ذهن می شود وخستگی ذهن، بدن ورزشکار را برای آسیب مستعد می کند، بنابراین بایستی از تفکر بیش از اندازه خوداری کرد وبا تمرینات زیاد سعی نمود که فعالیت ورزشکاربصورت خودکار صورت بگیرد. همچنین روح وروان فرد بایستی در قبل وبعد از مسابقه ،آرامش کافی داشته باشند.

واکنش نسبت به آسیب

زمانیکه آسیب بوجود آمد ورزشکار بعنوان اینکه چرا این اتفاق صورت گرفته است، احساس عصبانیت می کند وزمانیکه او مشکل خون را درک کرد، شروع به استراحت می کند.

بعضی از ورزشکاران وقتی پزشک آنها را به انجام دستوراتی برای توانبخشی تشویق می کند، توجهی نکرده وسفارشات وی را انجام نمی دهد. آنها یا آسیب خود را قبول ندارند ویا اینکه آنرا آسیبی شدید نمی دانند.

اشتباها،آنها فکرمی کنند که نیازی به درمان ندارند، که تمامی این حرکات  به روش زندگی افراد بر گردد.

بیماران دیگری وجود دارند که یک نوع نگرش مثبتی نسبت به این موضوع دارند،آنها به این درک رسیدهاند که بایستی برای معالجه آسیب هایشان با پزشکان همکاری کاملی داشته باشند.

در رقابتهای سطح بالا،ما به آمادگی بدن بیشتری نسبت به رقابتهای سطح پایین احتیاج داریم،بطوریکه یک ورزشکاری که در رقابتهای سطح بالا در حال فعالیت می باشد،درصورتیکه برای یک ورزشکار در رقابتهای سطح پایین زیاد مهم وجدی نباشد.اهمیت یک آسیب ازیک بازی نسبت به یک بازی دیگرمتفاوت است .در بازیهای که توان فرسا نیستند،هر آسیبی ممکن است با اهمیت نباشد. اما در بازیهای توان فرسا ممکن است متفاوت باشد.آن قسمت از بدن که آسیب تاثیرگذار می باشد.برای مثال:هر آسیب در مفصل زانومشکل بزرگی برای فعالیت یک دونده بدنبال دارد.ولی بطورکلی واکنش ورزشکاران به آسیب در همه موارد متفاوت می باشد.

روانشناسی بانوان

تصور غلطی در مورد زنان می باشد که بیان می کند،زنان پرطاقت،وابسته وضعف می باشند.درورزشهای بانوان، پرخاشگری کمتری دیده می شود چرا که آنها بدلیل عدم اعتماد بنفس در ورزشهایی که نیاز به قدرت بدنی دارد،کمتر شرکت می کنند.

یک زن ویژگیهای معین ومشخص دارد وآن منحصر به او می باشد،چرا که هر شخص ،آناتومی وساختار بدنی متفاوتی دارد که ارثی بوده واز زمان تولد به همراه فرد وی می باشد.وچون این ویژگیها ارثی است اونمی خواهدآنها را از دست بدهد،در حقیقت اومی خواهدبوسیله همین ویژگیها به اوج خود برسد.

تمرینات نامناسب وبیش از اندازه

با یک انگیزه برتری جویی،ورزشکارممکن است برای غلبه یافتن بر مشکلات خود به تمرینات وبیش از اندازه روی بیاورد.

هرچند ممکن است که این تمرینات برای یک فرد مناسب .طبیعی وبرای فرد دیگر نامناسب وورای توان او باشد.هرشخص محدودیت های بدنی مربوط به خود دارد،ولی بعضی مواقع ساختار روانشناسی فرد این محدودیت ها را نپذیرفته وفرد با میل ورغبت فراتر از توان خود فشار وارد می کند که در آخر نیز ورزشکاربایستی بهای گزافی بابت این موضوع بپردازد.

شخصی که در اواسط سالمندی می باشد ممکن است یک دونده برای با اینحال از دویدن برای یک مدت کوتاه بدلیل ضعف در شش هایش شروع به نفس نفس زدن کند.اگر او محدودیت های خود را خوب نشناسد ممکن است نا خواسته خود را به درد سر وزحمت بیندازد.

خستگی عضلانی

زمانیکه عضلات فعالیت زیادی داشته باشند به خستگی نزدیک می شوند.

اگر چه قدرت وآمادگی بدنی دو فاکتور مهم برای ورزشکاران هستند اما نبایستی آمادگی روانی را فراموش کرد چرا یکی از مهمترین فاکتورهای آمادگی برای هر ورزشکار می باشد.

در حرکات مشکل که فکر ورزشکاران نیز دخیل می باشدنیزدخیل می باشد ما با خستگی عصبی روبرو می شویم که بایستی در رفع این نوع خستگی دقت زیادی داشت.

در زمان خستگی ،ورزشکار برای شروع فعالیت جدید بایستی به اندازه کافی استراحت داشته باشد تا برای رفع خستگی روانی وبدنی اقدامات لازم را انجام دهد.

حجم تمرینات می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد،که عموما بایستی ورزشکاران قبل ازآنکه شدیدا احساس خستگی یا سرگیجه کنند فعالیت را متوقف کنند.

بازدارندگی

 زمانیکه یک ورزشکار بر خلاف میلش از یک مسابقه مورد علاقه اش به دلایلی باز داشته می شود،فرد اضظراب، نگرانی،تشویش،تنش وناراحتی را تجربه می کند ودر آخریک نوع احساس گناه می کند.این علائم بازدارندگی ممکن است در حد کم یا متوسط صورت بگیرد . این علائم اساسا روانی هستند. زنان علام بازدارندگی را شدیدتر از مردان در خود احساس می کنند،چرا که حساسیت زنان نسبت به مردان در سطح بالاتری قرار دارد.اعتیاد بعضی افراد برای شرکت در مسابقات ویا دنبال کردن این مسابقات در صورت ناتوانی می تواند عواقبی از قبیل:غفلت در کار،زندگی وخانواده را در پی داشته باشد.این اعتیاد های منفی تفاوتی با اعتیاد افراد به داروها ،تلویزیون وسیگار ندارد.

غذای پیش از مسابقه راجدی بگیرید

در آماده سازی ورزشکار برای شرکت در مسابقات ، ضروری است که او غذایی را پیش از مسابقه میل کند که هم انرژی زا وهم از لحاظ روانی رضایت بخش باشد . به عنوان مربیان ودرمانگران ورزشی ما اغلب موظف به ارائه پیشنهاداتی در مورد غذایی پیش از مسابقه هستیم . امروزه این امر کاملا روشن شده است که غذای پیش از مسابقه نقشی در رساندن انرژی به بدن در هنگام مسابقه ندارد. البته به جز در مواردی که ورزشکاران در رشته هایی مسابقه می دهند که بیش از 90 دقیقه به طول می انجامد . بیشتر انرژی مورد نیاز ورزشکار از مواد غذایی که چند روز قبل مصرف گردیده  تامین می شود . در تهیه یک برنامه غذایی مفید ودر حداقل نگاه داشتن مواد داخل معده توازنی به وجود آید .

در تهیه غذایی پیش از مسابقه ،هدف به حد اکثر رساندن ذخیره گلیکوژن ،جلوگیری از نا رسایی های گوارشی ،احساس گرسنگی ، حفظ تعادل  مایعات  بدن و کاهش احتمال صدمات در نتیجه خستگی عضله  می باشد . برای دستیابی به این اهداف ضروری است عواملی

را که می توانند بر غذای پیش از مسابقه تاثیر داشته باشند را به خاطر داشته بسپاریم این عوامل عبارتنداز : زمان مصرف ،ترکیب مواد غذایی ،ارزش گلیسمیک کربو هیدرات ،مقدار ونوع غذا ومایعات مصرفی .

زمان مصرف:

زمان مطلوب برای مصرف غذای پیش از مسابقات می تواند از یک تا چهار ساعت قبل از مسابقه باشد . مدت لازم برای هضم غذا بستگی به مقدار ونوع غذا دارد . ترتیب دفع مواد غذایی از معده عبارتنداز: مایعات ،کربوهیدراتها،پروتئین هاوچربیها . غذای چرب چون همبرگر یا سرخ کردنیها مدت بیشتری در معده باقی می مانند تا ماکارونی یا میوه جات . هر چه مقدار غذا بیشتر باشد زمان بیشتری نیز لازم است تا از معده خارج گردد. به علاوه فشارهای روانی قبل از مسابقه می تواند روند خروج مواد از معده را کند کنند.شرکت در مسابقه با معده پر می تواند منجر به  نارساییهای گوارشی شود. این عمل به خاطر تغییر مسیر خون از معده ورفتن آن به سمت عضلات درگیر که در طول مسابقه از اولویت بیشتری برخوردار هستند ،می با شد . این نارساییهای گوارشی عبارتند از: احساس تهوع،

استفراغ،درد شکم ناشی از عدم هضم غذا ،درد شدید معده و...

ترکیب مواد غذایی:

برای اینکه بدن بتواند به بهترین نحوه در هنگام تمرین عمل کند ، ضروری است که تمامی مواد غذایی مورد نیاز بدن تامین گردد.

به علاوه ورزشکار باید غذایی را مصرف کند که از لحاظ روانی نیز رضایت ورزشکار را جلب کند. در تعیین نوع مواد غذایی انرژی ای را که در طول تمرین با ید مورد استفاده قرار گیرد عوامل متعددی نقش دارند . بعضی از آنان شامل : شدت ،مدت وزمان تمرین ،وضعیت و آمادگی شخصی در تمرین و ترکیب مواد غذای موجود درغذا می باشد (برزینگ و استین،1998 ).

هرچند که بعضی از مواد غذایی در تامین انرژی و سوخت بدن در هنگام تمرین نقش مهمتری رااز دیگر مواد غذایی بازی می کنند .

مهمترین مواد غذایی انرژی زا ،کربو هیدراتهامی باشند . کربو هیدراتها به عنوان بهترین تعمین کننده سوخت بدن شناخته می شوند ، به خصوص در انجام فعالیت های جسمانی و ورزشی . مقدار ودر دسترس بودن ذخایر کربو هیدرات در بدن نقش بسزایی در چگونگی مصرف انرژی بدن برای حد اکثر رساندن عملکرد بدن بازی می کنند . برای اینکه ذخایر گلیکوژن کبد وسطح گلوکز خون باق بمانند بایستی ذخایر کربو هیدرات در سطح معینی حفظ شوند .

حدودا 60 تا 70 درصد کل کالری مصرفی غذا بایستی از کربو هیدراتها ، 10 تا 15 درصد از پروتئین و15 تا 20 درصد از چربی ها تامین می شود. غذاهای پیش از مسابقه که باید سر شار از کربو هیدرات ها باشند سه مزیت اصلی دارند ، ذخایر گلیگوژن عضلات و کبد

را به حد اکثر می رسانند ، سطح گلوکزخون را حفظ می کنند ومقدار اکسیژن شدن کربو هیدرات را در طول مدت فعالیت بدنی حفظ می کنند .

بر اساس نظریات برنینگ و استین(1998 ) کربو هیدرات ها مصرفی قبل از مسابقه

بایستی 1-5/4 گرم به ازای هر کیلو گرم از وزن بدن می باشد . به عنوان یک اصل کلی ، مقدار کربوهیدرات مصرفی قبل از مسابقه بایستی هر چه زمان شروع مسابقه کمتر می شود کاهش یابد . برای مثال : یک وعده غذا بایستی 4 ساعت قبل از مسابقه ،یک هویچ خام 2 ساعت و یک لیوان آب میوه یک ساعت قبل از مسابقه میل شود.

 

مقدار ارزش ، گلیسمیک کربو هیدرات:

در تعیین مقدار تاثر کربو هیدرات بر قند خون ، استفاده از پاسخ (واکنش) گلیسمیک بهتر از رجوع به طبقه بندی کربوهیدرات به عنوان کربوهیدرات ساده یا مرکب است . (کلارک،1997 ،رانکین1997 ) . برای طبقه بندی کربوهیدرات ها از لحاظ پاسخ گلیسمیکی از شاخص گلیسمیک آنها استفاده می شود . این شاخص بیانگر مقدار افزایش نسبی تجمع گلوکز در خون پس از مصرف غذای خاصی است (رانکین).

اندازه گیری این شاخص می تواند برای تعیین مقدار تاثیر غذاهایی خاص سرشاراز کربوهیدرات بر سطح گلوکز خون ورزشکار در طی مسابقه استفاده گردد . غذاهایی که از شاخص گلیسمیکی پایینی برخوردا هستند به عنوان غذای پیش از مسابقه توصیه می گردند زیرا گمان برده می شود که آنها با سرعت کمتری وارد جریان خون می گردند . واین امر باعث می شود که گلوکز خون در یک سطح مناسب در طول تمرین حفظ شود مصرف غذاهایی که گلیسمیک پایین تری دارند همچنین بر پایین بودن واکنش انسولین بدن کمک می کنند .در مقابل غذاهایی که از شاخص گلیسمیک بالی بر خوردارند باعث افزایش سطح انسولین خون شده و منجر به ها یپرگلیسیکمی نا خواسته می شوند ،زیرا افزایش سطح انسولین باعث ورود گلوکزبه داخل سلول ها شده و گلوکز خون در گردش کاهش می یابد .

در صورت استفاده صحیح ،شاخص گلیسمیک می تواند به عنوان یک راهنما برای انتخاب مفید ترین نوع غذای سرشار از کربوهیدرات باشد . در استفاده از شاخص گلیسمیک برای تعیین مناسب ترین نوع کربوهیدرات مورد استفاده قبل از مسابقه  محدودیت های وجود دارد.  مهم ترین مساله این است که بیشتر رده بندیهای گلیسمیکی موجود بر اساس آزمایشات بر روی یک نوع غذای واحد می باشد، این مساله تعیین مقدار تاثیر مصرف غذاها با مقدار

کربوهیدراتها را بر سطح گلوکز خون مشکل می سازد . در عمل ورزشکار ممکن است بخواهد غذاهایی را انتخاب کند که شاخص گلیسمیکی پایین داشته باشند،و مطمئن نیز باشد که بیشتر غذا سرشار از کربوهیدرات است تا چربی .

شکل ومقدار غذا:

مقدار غذای مصرفی پیش از مسابقه نیز نقش مهمی در عملکرد ورزشکار دارد . غذای کامل با 800-700 کالری بهتری است 4 ساعت قبل از مسابقه مصرف گردد در حالی که غذای کم با 400-300 کالری بهتری است قبل از مسابقه  خورده شود (کولمن واستین1996 )غذاهای جامد ی که اندکی قبل از مسابقه مصرف می شوند باید از چربی و کالری کمتری برخوردار بوده وسرشار از کربوهیدرات باشد،مانند مقداری میوه ،شیرینی گندم ویفرهای وانیلی.عامل دیگری که در چگونگی مصرف مواد غذایی پیش از مسابقه به عنوان سوخت ،موثر است شکل غذا است . غذاهای مایع می تواند جایگزین غذاهای جامد سنتی شوند . بعضی از ورزشکارانی که از مکمل های مایع استفاده کرده اند از بر طرف شدن بسیاری از ناراحتی های قبل قبل از مسابقه چون درد شکم ،گرفتگی عضلات پا ،حالت تهوع ،بیرن روی وخشکی دهان گزارش داده اند (آرنهیم وپرنتیس،1997) .

 

فوائد غذاهای مایع :

می توان آنهارا نزدیکتر به زمان شروع مسابقه مصرف کرد. مدفوع کمتری تولید می کند ،انتخاب دیگری نیزبرای ورزشکارانی که در مسابقاتی که در تمام طول روز جریان دارد

یا در تورنومنت و رشته های چند گانه شرکت می کنند ،به وجود می آورد و می تواند به عنوان مکمل غذایی در طی تمرینات سنگین که نیاز به کالری به شدت افزایش می یابد مورد استفاده قرار می گیرد(برنینگ واستین،1998،کولمن واستین،1996 ).

مایعات مصرفی می تواند توسط خود ورزشکار تهیه گردد برای مثال : مخلوط شیر ،آب میوه، ژله یا محصولات تجاری . این محصولات آماده گرانتر از مایعات خانگی هستند ولی از کیفیت بالا تری بر خوردار می باشند.

مایعات مصرفی:

مصرف صحیح مایعات یکی از ضروری ترین اجزا آماده سازی برای مسابقات است . مایعات مصرفی قبل از مسابقه بایستی حدودا شامل16 اونس (500 میلی لیتر )آب 2 ساعت قبل از مسابقه وعلاوه بر آن 20 تا 8 اونس (625 تا 250 میلی لیتر )دیگر حدودا 15 دقیقه قبل از شروع رقابت باشد . مایعات باید خنک باشند ،زیرا معده وروده کوچک آب سرد را زودتر از آب گرم خارج می سازند(فاکس1995).عوامل محیطی چون رطوبت و درجه حرارت ممکن است مصرف بیشتر مایعات را ضروری سازند.

علاوه بر آب ،وشیدنی های ورزشی حاوی کربوهیداتها والکترولیتها می توانند قبل از مسابقه مصرف شوند. مصرف نوشیدنی های ورزشی که حاوی ترکیبی از شکر وسدیم هستند می توانند انرژی باشند ومقدار جذب آب را افزایش دهند(کلارک،1997).

نکته تغذیه ای قبل از مسابقه:

با مطاله تحقیقات انجام شده توسط بروک وبرنینگ1996 ،نکات زیر را می توان برای انتخاب نوع غذا ی پیش از مسابقه ورزشکار به کار بست .

- استفاده از غذاها ونوشیدنی هایی چون میوه ،آب میوه ،شیر وماست کم یا بدون چربی ،نان توست یا حلقه ای (با مربا یا ژله ) کلوچه وکیک ،ماکارونی ،سیب زمینی ،برشتوک cereals ،آب ونوشیدنیهای ورزشی .

-خودداری از مصرف غذاهایی که پرتئین یا چربی زیاد دارند(برای مثال گوشت ،تخم مرغ ، چیپس، سرخ کردنیها) به علت آنکه زمان هضم آنها طولانی است.

کم خونی کاذب ورزشی چیست؟

 

کم خونی ورزشی چیست؟

ورزشکاران به ویژه ، ورزشکاران استقامتی عموما غلظت هموگلوبین وهماتوکریت پاین تر ی نسبت به افراد غیر ورزشکاران دارند . به عبارت دیگر ورزشکاران در مقایسه با افراد عادی به طور جزیی دارای کم خونی هستند این حالت را کم خونی ورزشی می نامند.

کم خونی ورزشی یک اصطلاح بی مسما (اشتباه) است. زیرا علائم ودلایلی که باعث کاهش هماتوکریت در یک ورزشکارمی شود عموما کاذب است.این حالت کم خونی کاذب از تمرین هوازی منظم ناشی می شود که حجم پلاسما را به صورت خطی افزایش می دهد واین امر باعث رقیق شدن خون ودر نتیجه کاهش غلظت هماتوکریت می شود. به عبارت دیگر این کم خونی به دلیل رقیق شدن خون در ورزشکاران استقامتی به وجود می آید.

چگونه تمرینات هوازی باعث افزایش حجم پلاسما می شود؟

     جهت جلوگیری از کاهش ناگهانی وحاد حجم پلاسما یا غلظت خون ، این سازش صورت می گیرد که با فعالیت بدن هماهنگ می شود.

تمرینات شدید، حجم پلاسما را به طریق زیر کاهش می دهد:

الف) افزایش متوسط فشارخون سرخگی ونهایتا افزایش فشارخون مویرگی.

ب) تولید اسید لاکتیک وسایر مواد دفعی حاصل از متابولیسم در درون عضلات فعال که باعث افزایش فشار اسمزی بافتها می شود.

ج) تولید عرق.

بدن با کاهش تولید رنین، آلدسترون و وازوپرسین باعث برگشتن املاح(آب ونمک) کلیه به خون می شود که این عمل نوعی سازش است .از طرفی آلبومین خون افزایش یافته که باعث افزایش حجم پلاسما می شود.

چرا افزایش حجم پلاسما مفید است ؟

     افزایش حجم پلاسما دو مزیت دارد:

     الف) ورزیدگی بیشتر   ب) سلامتی بیشتر

      کم خونی کاذب ورزشی یکی از نتایج اصلی آمادگی هوازی است. افزایش حجم پلاسما با افزایش ضربه ای کاهش غلظت هموگلوبین را جبران می کند که نهایتا باعث ارسال اکسیژن بیشتر به ماهیجه ها می شود.

در ورزشکاران خون از راههایی همچون رقیق شدن فیبرینوژن وهموگلوبین رقیق می شود که این امر باعث می شود خون راحت تر در رگها جریان یابد وکمترلخته گردد واز بیماریهای قلبی ممانعت به عمل آید. افزایش حجم پلاسما در ورزشکاران امری عادی است ولی همین افزایش در افراد چاق وپر خون یک امر عادی است.

معمول ترین کم خونی واقعی ورزشکاران چیست ؟

     هماند افراد عادی این کم خونی ناشی از فقر آهن است . خون مردگی در اعضا بدن ورزشکاران در اثر ضربه باعث بروز کم خونی نمی شود.

آیا فقط ورزشکاران مستعد کم خونی فقر آهن هستند؟

     خیر ، این ادعا که ورزشکاران به عنوان یک گروه مستعد فقر آهن هستند صحیح نیست چرا که در اکثر مطالعات وبررسیها به کم خونی کاذب در ورزشکاران توجه نشده است.

      فقط مقادیر کمی آهن از طریق عرق دفع می شود وغالبا کسر آهن در زنان ورزشکار وغیر ورزشکار به دلیل کمبود آهن در رژیم غذایی آنها است. در اکثر ورزشکاران زن به ویژه در ورزشکاران سبک وزن همچون دوندگان استقامتی ، ژیمناستها ، وغیره با کاهش کالری بدن آهن نیز کاهش می یابد.

همچنین به دلیل رژیم غذایی گیاهخواری،در غذای آنها آهن زیادی وجود ندارد .لذا دچاره کمبود آهن می شوند .

خونریزی در معده وروده ورزشکاران

     خونریزی در معده وروده معمولا مخفی، کم ومختصر است وغالبا در حین مسابقات بروز می کند تا تمرینات عادی .

     خونریزی اغلب در ورزشکاران استقامتی همچون دوندگان استقامت ، دوچرخه سواران وغیر رخ می دهد. میزان خونریزی آنقدر زیاد ودائم نیست که باعث کم خونی فقر آهن گردد. اگر چه به ندرت خونریزیهای شدید در ورزشکاران دیده می شود . محل خونریزی عموما از محل زخم در معده وکلولون روده می باشد که این چنین زخمهایی در مدت چند روز التیام می یابد.

همولیز ناشی از ضربه به پا چیست؟

     همولیز ایجاد شده در اثر ضربه به پا یک همولیز درون عروقی است. به عبارت دیگر معنای این اصطلاح از هم پاشیدگی گلبولهای قرمزدر جریان خون به دلیل اصابت پا به زمین می باشد .

    به طور کلی این مورد دوندگان وراهپیمایان رخ می دهد اما اخیرا ثابت شده است که ضربه همیشه عملی برای وجود همولیز نمی باشد چرا که در شنا گران وقایقرانان نیز این دیده شده است.

چگونه همولیز ناشی از ضربه تشخیص ودرمان می شود؟

همولیز ناشی از ضربه به پا توسط یک مقدار غیر عادی غلظت پروتئین هاپتوگلوبین سرم یا پلاسمای خون مشخص می شود.

     هاپیتوگلوبین پروتئینی است که میزان هموگلوبین آزاد خون را افزایش می دهد. در حالت وجود همولیز اگر از خون گسترهای تهیه کنیم معمولا این گستره نرمال بوده وعلائم وجود همولیز را نشان نمی دهد . در حالت همولیز به دلیل فغالیت جبران سازی مغز استخوان بر علیه همولیز عموما میزان رتیکولوسایت به آرامی بالا می رود. حجم گلبولها ی قرمز خون(Mcv) نیز مکن است به آرامی افزایش یابد که بازتابی است در مقابل همولیز گلبولهای قرمز پیر خون که اندازه آنها از حالت معمولی کوچکتر است وتوسط رتیکولو سایت ها جایگزین می شود.

همولیز ناشی از ضربه در دوندگان سنگین وزن که از کفشهای تنگ استفاده می کنند وروی زمین های سفت می دوند چشمگیرتر می باشد.لذا می توان با گذاشتن یک لایه نرم در کفش وتوجه به نوع کفش ومحل دویدن میزان آنرا کاهش داد.

 

چگونه کم خونی کسر آهن در ورزشکاران مشخص می شود؟

  در این حالت حجم گلبول ها قرمز خون کمتر از حالت عادی است.گستره خون تهیه شده نشان دهنده هایپوکرومیک( کم خونی گلبولهای قرمز خون ) ومیکروسایت (کوچک شدن گلبول های قرمز ) می باشد.ونیزغلظت فرریتین رم خون نیز غیر عادی است.

چگونه می توان از کم خونی کسر آهن در ورزشکاران جلوگیری کرد؟

    از کم خونی کسر آهن در اغلب ورزشکاران می توان از طریق توجه به رژیم غذایی جلوگیری کرد.

جهت افزایش جذب آهن از طریق غذا ورزشکاران می بایستی

الف) ازگوشت قرمزوگوشت سرخ شده جوجه مرغ استفاده کند.

ب) افزایش جذب آهن از نان وحبوبات از طریق نخوردن قهوه وچای همراه با غذا وخوردن نوشیدنی های سرشار از ویتامین (ث) مثل آب پرتغال.

ج) استفاده از ظروف آهنی جهت پختن غذا به ویژه غذاهای اسیدی همچون سوپ سبزی وسس گوجه فرنگی.

د) خوردن مرغ وخروس یا غذاهای دریایی به همراه لوبیا خشک یا نخود.

همچنین پروتیئن های حیوانی جذب آهن را در سبزی افزایش می دهد.

چه موقع از مکمل های آهن استفاده می شود؟

فقط هنگامی استفاده می شود که یک ورزشکار زن حتی با رعایت رژیم غذایی آهن دار همچنان دچار فقر آهن مدام است که در چنین حالتی از مکمل هایی همچون فروسولفات به میزان 325 میلی گرم دو یا سه بار در هفته استفاده می شود

آیا حجم پایین فرریتین سرم بدون وجود کم خونی ، اعمال ورزشی ورزشکاران را محدود می کند؟

خیر، ثابت شده که این نظریه اشتباه است. حجم فرریتین فقط یک علامت درونی از ذخایر آهن است. به عبارت دیگر هر کم خونی ناشی از کسر آهن از عملکرد ورزشکارمی کاهدواین وضعیت تشخیص کم خونی ناشی از کسر آهن را از کم خونی کاذب ورزشی مشکل می کند در صورتی که مشکوک به من خونی ناشی از کسر آهن باشد می توان از فروسولفات به میزان 325 میلی گرم 3 بار در روز به مدت دو ماه استفاده کرد. در این حالت بالا رفتن غلظت هموگلوبین به میزان حداقل یک گرم بر دسی لیتر ثابت می کند که کم خونی ناشی از کسر آهن بوده است.

بیماری کم خونی سلولی داسی شکل :

آیا بیماری کم خونی داسی شکل آسیبی به ورزشکار می رساند؟

به استسنای موارد ناچیز ، کم خونی سلول داسی شکل که در 80درصد سیاپوستان آمریکا و1 در ده میلیون در سفید پوستان وجود دارد، معمولا بطور مخفی وخفیف است. افرادی که بیماری کم خونی داسی شکل دارند (بصورت مخفی) فاقد کم خونی وگسترش خونی غیر نرمال وعلائم بالینی هستند.

تعداد قابل توجهی از ورزشکاران با ویژگی سلول داسی شکل در لیگهای بین المللی فوتبال درمدارس فوتبال وورزشکاران نخبه ودوندگان آفریقایی وجود دارند.

علائم کم خونی داسی شکل چیست؟

سه مورد برای اهداف تمرینی بیان می شود: الف) وجود خون در ادرار وکاهش کشش سطحی ادرار

ب) انفاکتوس طحال.

ج) سندروم نادر داسی شکل،بیماری شدید رابدومیلا یسیس وغشکردن.

 

این حالتها پیچیده ورزشی چگونه صورت می گیرد؟

وجود خون در ادرار که ناشی از نکروز(از بین رفتن) ایجاد شده توسط بیماری سلول داسی شکل است واز بین رفتن مویرگها در بخش مدولای کلیه الزاما توسط ورزش ایجاد نمی شود اما توصیه می شود بیمار استراحت کند تا بهبود یابد.

کاهش کشش سطحی در ادرار که از تخریب بخش مدولای کلیه حاصل می شود،باعث از دست رفتن آب بدن می شود.

انفاکتوس طحال عمدتا بدلیل کمبود اکسیژن ایجاد میشود اما ورزش می تواند در بروز آن نقش داشته باشد. پزشکان هنگامی که شخصی درد شدیدی در ناحیه شکم احساس میکند می بایستی به انفاکتوس طحال مشکوک شوند که این بیماری می تواند از طریق برداشتن طحال واستراحت در رختخواب واستنشاق اکسیژن رفع شود.

بیماری رابدومیولایسیس چیست؟

شواهد موجود حاکی از آن است که در بعضی از سربازان وورزشکاران مبتلا به بیماری کم خونی سلول داسی شکل تمرینات شدید خصوصا در آب وهوای گرم می تواند باعث داسی شکل شدن سلولها در اعضا فعال ونهایتا بروز رابدومیویسیس شدید،کلیه ها شود.

در دودهه گذشته حدود سی مورد از این بیماری که اکثرا وخیم وکشنده بوده است گزارش شده است.

پزشکان ومربیان می بایستی آگاه باشند که این سندروم می تواند حالتهایی از غش وضعف را ایجاد کند که تشخیص به موقع آن می تواند باعث نجات زندگی بیمار شود.

جهت اجتناب از این سندروم همه ورزشکاران با داشتن کم خونی سلول داس شکل یا بدون آن می بایستی :

عاقلانه تمرین کنند،آب بدن آنها ثابت بماند،هنگام بیماری استراحت کنند،به علائم اولیه وفشارهای محیطی توجه کنند واز انجام بی ملاحظه وبی برنامه ورزشهای قهرمانی بپرهیزند.